Σελίδα 7 από 31

3ο ΘΕΜΑ: Όξινος και βασικός χαρακτήρας

Πειράματα

1. Ο χυμός του λεμονιού "βάφει"

2. Ένα απλό πείραμα ΅ε ξύδι και κιμωλία

3. Ανακαλύψτε τους φυσικούς δείκτες των λαχανικών

Πείραμα 1: Ο χυμός του λεμονιού "βάφει"

Υλικά: Ένα λεμόνι, λίγο μαγειρικό αλάτι ή ζάχαρη, δύο ποτήρια ΅ε νερό, βάμμα ηλιοτροπίου (δείκτης).

Εκτέλεση: Προσθέτουμε 2-3 σταγόνες βάμμα ηλιοτροπίου σε κάθε ποτήρι νερού. Στο πρώτο στάζουμε λίγο χυμό λεμονιού και παρατηρούμε ότι το περιεχόμενο γίνεται κόκκινο. Αν όμως προσθέσουμε και διαλύσουμε στο δεύτερο ποτήρι το αλάτι δεν θα παρατηρήσουμε χρωματική αλλαγή.

Ορισμένες "ξινές" ουσίες όπως ο χυμός λεμονιού, το ξύδι κλπ περιέχουν σαν δραστικό συστατικό κάποιο οξύ το οποίο έχει την ιδιότητα να αλλάζει το χρώμα χαρακτηριστικών ενώσεων που ονομάζονται δείκτες.

Συμπεραίνουμε: Τα οξέα αλλάζουν το χρώμα ορισμένων ουσιών που λέγονται δείκτες. Τα οξέα είναι από τα κύρια συστατικά των "ξινών" ουσιών.

Παρατήρηση:

1. Ένα πείραμα ανάλογο ΅ε το προηγούμενο μπορεί να γίνει ΅ε τη προσθήκη λεμονιού στο μαύρο τσάι. Παρατηρούμε ότι το χρώμα του τσαγιού "ανοίγει" χαρακτηριστικά, πράγμα που οφείλεται στη παρουσία δεικτών σ' αυτό.
2. Και οι ενώσεις που εμφανίζουν βασικό χαρακτήρα αλλάζουν το χρώμα των δεικτών. Μπορούμε να κάνουμε ένα εντυπωσιακό πείραμα αν διαθέτουμε λίγο ανθρακικό νάτριο, ή ποτάσα (προσοχή, η δεύτερη είναι καυστική), και τον δείκτη που λέγεται φαινολοφθαλεϊνη και είναι άχρωμος.

Διαλύουμε λίγο ανθρακικό νάτριο σε νερό και ΅ε το διάλυμα αυτό ποτίζουμε ένα χαρτί. Υγραίνουμε την άκρη ενός σπίρτου, στην οποία έχουμε στερεώσει λίγο βαμβάκι, ΅ε φαινολοφθαλεϊνη. Γράφουμε στο νωπό λευκό χαρτί και βλέπουμε υπέροχα κατακόκκινα γράμματα να εμφανίζονται. Μπορούμε να εξαφανίσουμε τα γράμματα αν τα σκουπίσουμε ΅ε βαμβάκι ποτισμένο ΅ε χυμό λεμονιού.