Σελίδα 6 από 31

3ο ΘΕΜΑ: Όξινος και βασικός χαρακτήρας

Πειράματα
1. Ο χυμός του λεμονιού "βάφει"

2. Ένα απλό πείραμα ΅ε ξύδι και κιμωλία

3. Ανακαλύψτε τους φυσικούς δείκτες των λαχανικών

Γ. Όξινος και βασικός χαρακτήρας
Το καθαρό νερό (Η₂Ο), και όταν λέμε καθαρό νερό δεν εννοούμε αυτό που πίνουμε, όσο καλής ποιότητας κι αν είναι, αυτοδιασπάται σε πολύ μικρό ποσοστό και ελευθερώνει θετικά φορτισμένα ιόντα υδρογόνου (Η⁺) και αρνητικά φορτισμένα ιόντα υδροξυλίου (ΟΗ). Το φαινόμενο αυτό λέγεται ιονισμός και περιγράφεται από τη χημική εξίσωση:

(Πιο σωστό θα ήταν να γράψουμε: 2 Η₂Ο ---> Η₃O⁺ + ΟΗ^-)
Επειδή ο αριθμός των θετικών ιόντων υδρογόνου είναι ίδιος ΅ε τον αριθμό των αρνητικών ιόντων του υδροξυλίου το νερό είναι ουδέτερο. Αν διαλύσουμε μια ουσία μέσα σε νερό τρία ενδεχόμενα θα έχουμε. Πρώτον, από τη διάλυσή της να ελευθερωθούν κι άλλα ιόντα Η⁺. Στη περίπτωση αυτή λέμε ότι η ουσία εμφανίζει όξινο χαρακτήρα και ότι το διάλυμά της χαρακτηρίζεται όξινο. Δεύτερο, ΅ε τη διάλυσή της να ελευθερώνονται ιόντα ΟΗ^-. Τότε η ουσία εμφανίζει βασικό χαρακτήρα και το διάλυμα χαρακτηρίζεται βασικό. Τέλος υπάρχει περίπτωση η διάλυση να ΅ην επηρεάζει την ισότητα ιόντων Η⁺ και ΟΗ^-, οπότε λέμε ότι η ουσία εμφανίζει ουδέτερο χαρακτήρα και το διάλυμα θα είναι ουδέτερο. Προσοχή όμως: Δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι ένα όξινο διάλυμα είναι και θετικά φορτισμένο, γιατί σ' αυτό υπάρχουν κι άλλα αρνητικά ιόντα εκτός από τα ιόντα του ΟΗ^-, ΅ε αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των θετικών φορτίων να είναι ίσος ΅ε τον αριθμό των αρνητικών. Ενώσεις ΅ε όξινο χαρακτήρα είναι τα οξέα, ενώ ενώσεις ΅ε βασικό χαρακτήρα είναι οι βάσεις. Υπάρχουν και αρκετές ενώσεις οι οποίες μπορούν να εκδηλώνουν ταυτόχρονα και βασικό και όξινο χαρακτήρα, όπως είναι το νερό, τα αμινοξέα και διάφορα οξείδια (πχ ΑI₂Ο₃). Οι ενώσεις χαρακτηρίζονται α΅φολύτες.