ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΙ

Δασκαλάκης Γεώργιος ή Πανασανός (1842-1925)

Γεννήθηκε στα Κούμια. Ήρθε στον Πανασό μάλλον στην επανάσταση του 1866 ή λίγο πριν. Παντρεύτηκε δυο φορές. Η πρώτη του γυναίκα ήταν από τον Πρινιά και η δεύτερη από τη Μεγάλη Βρύση. Άφησε συνολικά δέκα απογόνους.

Συνεργάστηκε στις επαναστάσεις με τον Κόρακα και είχε δική του ομάδα που ήταν στις διαταγές του. Για τη δράση του το 1866 οι μαρτυρίες είναι αποσπασματικές χωρίς ιστορική ακρίβεια.

Το 1897 έλαβε μέρος στη μάχη των Αρχανών στις 14 Φεβρουαρίου και αναφέρεται ως οπλαρχηγός της επαρχίας Καινουρίου μαζί με το Δημήτρη Τσικριτσή. Στη μάχη αυτή εκινδύνευσε, όπως αναφέρεται στο "Ημερολόγιο του τάγματος των επιλέκτων Κρητών (1897)" του Ηλία Βουτιερίδου. (Έκδοση: Δήμος Αρχανών, Ένωση Φιλολόγων Ν. Ηρακλείου).

"Ότε οι Χριστιανοί επετέθησαν κατ' αυτών εκινδύνευσε ο οπλαρχηγός Πανασανός, διότι πρώτος σπεύσας έφιππος επί κεφαλής ολίγων πολεμιστών και διερχόμενος οδό τινα των Κάτω Αρχανών, επυροβολήθη εκ μιας οικίας υπό τινών κεκρυμμένων εν αυτή Τούρκων, αλλ' ευτυχώς, αντιληφθείς εγκαίρως του κινδύνου, ανέσυρε τον χαλινόν του ίππου, ούτινος οπισθοδρομήσαντος, η σφαίρα εξέκλινε του σκοπού της."

Στην ίδια μάχη τραυματίζεται στο δεξιό βραχίονα.

"... ενώ ταυτοχρόνως ολίγα μέτρα απωτέρω ετραυματίζετο καιρίως κατά τον δεξιόν βραχίονα, θραυσθέντος του οστού, ο εκ Πανασού Γεώργ. Δασκαλάκης ή Πανασανός, οπλαρχηγός Επάνω-Ρίζης, άλλος τρόμος των Τούρκων κατά τας προηγούμενας επαναστάσεις, έφιππος και αυτός μαχόμενος".

Για την προσφορά του και τους αγώνες του εναντίον των Τούρκων, μια οδός της πόλης του Ηρακλείου πήρε το όνομά του. ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΣΑΝΟΥ.

Δαμιανάκης Γιάννης ή Καπετάν Γιάννης (1870-1945)

Πήρε μέρος στο Μακεδονικό αγώνα (1904-1912).

Υπηρέτησε στην ομάδα του Καπετάν Κατεχάκη.