ΜΑΤΙΣ, ANPY

(Matisse Henri, 1869-1954)

Γάλλος ζωγράφος, γλύπτης και χαράκτης, που έπαιξε σημαντικό ρόλο για να κερδίσει μία καινούργια ελευθέρια η τέχνη τού 20ού αιώνα και ιδιαίτερα το χρώμα. Ο Ματίς σπούδασε νομικά, αλλά γρήγορα εγκατέλειψε τους κώδικες για τη ζωγραφική. Εργάσθηκε στα ατελιέ των Μπουγκερώ, του Γκαμπριέλ Φερριέ και του Μορώ. Ταυτόχρονα επισκεπτόταν συχνά τις αίθουσες του Λούβρου, αντιγράφοντας πίνακες των μεγάλων δασκάλων. Η επίδραση του Σεζάν και των ιμπρεσιονιστών και αργότερα του Σινιάκ ήταν αποφασιστικής σημασίας στην περίοδο αυτή που ανακαλύπτει ταυτόχρονα και τις γιαπωνέζικες στάμπες, καθώς και τη μουσουλμανική τέχνη. Ταξίδεψε στην Κορσική και την Ελβετία και δούλεψε για τη διακόσμηση του Μεγάρου των Καλών Τεχνών, στη Διεθνή έκθεση του 1900. Εξέθεσε για πρώτη φορά έργα του στο Σαλόν ντ’ Ώτόν το 1905 μαζί με τούς Ρουό Μανγκέν, Ντεραίν και Βλαμένκ και τότε ένας κριτικός που τον ανησύχησαν oι μεγάλες τολμηρότητες των νέων αυτών καλλιτεχνών τους ονόμασε “Φώβ” (‘Αγρίμια).

Ο Ματίς που θεωρήθηκε αρχηγός τους, καθοδηγούσε και συμβούλευε τους νέους που προσχωρούσαν στην κίνηση αυτή, γοητευμένοι από τις θεωρίες του, τις δημοσιευμένες στη “Μεγάλη ‘Επιθεώρηση” κι απ’τις καινοτομίες πού παρουσίαζε στην πράξη. Οι αναζητήσεις του προς την κατεύθυνση της σχηματοποιήσεως και των γεωμετρικών μορφέων τον οδήγησαν σε πειραματισμούς όμοιους με τον κυβιστών, ενώ οι προτιμήσεις του προς το διακοσμητικό στυλ της Ανατολής έγιναν ισχυρότερες έπειτα από δύο ταξίδια το 1911 και 1912 στο Μαρόκο. Το 1929 έλαβε το πρώτο βραβείο της διεθνούς εκθέσεως του Πίτσμπουργκ και το 1933 και ανέλαβε την εκτέλεση ενός μνημειακού έργου, τις τοιχογραφίες, με θέμα το χορό, του ιδρύματος Μπάρνες (ΗΠΑ). Από τα τελευταία έργα του είναι οι τοιχογραφίες και τα έγχρωμα βιτρώ του μικρού παρεκκλησιού της Βάνς . Ο Ματίς από την εποχή των Φώβ έμαθε να αγαπά το χρώμα και να το χρησιμοποιεί σχεδόν άσχετα με το θέμα, για να εκφράσει τη χαρά και την ομορφιά. στη δημιουργία του χώρου. Δεν στηριζόταν στη συμβατική προοπτική, επειδή αυτή θα έσπαζε την ενότητα της επιφάνειας που ο Ματίς προσπαθούσε να δημιουργήσει, αλλά όλο και περισσότερο στο χρώμα. Τα θέματα που προτιμούσε είναι οι γυναικείες φιγούρες, λουλούδια και φρούτα. Οι μορφές του φαίνονται σαν παραμορφωμένες, επειδή εξαφανίζει τις λεπτομέρειες, στην πραγματικότητα όμως φωτίζει με τον τρόπο αυτό περισσότερο την ουσιαστική υπόσταση ενός σώματος, ενός αντικειμένου, παρά το σωστό περίγραμμά του.

Μετά το 1930 το στυλ τού Ματίς έγινε απλούστερο και ασχολήθηκε με τα μεγάλα και απλά γραμμικά σχέδια και τις αφηρημένες μορφές. Προσπαθούσε στην περίοδο αυτή να φέρει την τέχνη του όλο και περισσότερο προς την ισορροπία την καθαρότητα και το μέτρο και ο ίδιος την παρομοίαζε με την άνετη καρέκλα, όπου μπορούσε ο καθένας να ξεκουραστεί. Η επίδραση του Ματίς ήταν σημαντική σε μεγάλο αριθμό ζωγράφων των νεώτερων γενεών στη Γαλλία και έξω απ' αυτήν. Σημαντικό είναι και το χαρακτικό έργο του Ματίς. Οι εικονογραφήσεις ποιητικών βιβλίων από του Μαλλαρμέ ως του Ρονσάρ αποτελούν ενδιαφέρον τομέα της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας.