Ο Matisse και οι φωβιστές

Η γέννηση του φωβισμού

Στον Λουί Βοξέλ, Τον Κριτικό Τέχνης του Gil Bias, o οποίος μερικά χρόνια αργότερα θα επινοούσε τον όρο “κυβισμός”, οφείλεται η τιμή να έχει δώσει ένα όνομα κι ένα χαρακτηρισμό σε εκείνο που αποτελεί το πρώτο γνήσια επαναστατικό κίνημα του 20ού αιώνα και το οποίο όλος ο κόσμος γνωρίζει σήμερα με το όνομα “φωβισμός”

Στην πραγματικότητα, αντίθετα με τον κυβισμό, που από την αρχή του, βάσει των παράλληλων διαδρομών του Μπρακ και του Πικάσο, των σκέψεων και προσπαθειών τους, χαρακτηρίστηκε ως ένα οργανωμένο κίνημα, με σαφώς καθορισμένους κανόνες και στόχους, ο φωβισμός γεννήθηκε και άνθισε με αυτοσχεδιαστικό τρόπο και κάπως συγκυριακά. Περισσότερο από κίνημα, είναι η συνάντηση ταλαντούχων ζωγράφων που, μετά από μία ιδιαίτερη φάση της δημιουργικής τους πορείας, προσέγγισαν ο ένας τον άλλο, εξαιτίας των κοινών εκφραστικών τους μέσων και της αρνητικής θέσης που πήραν προς κάθε ακαδημαϊκή σύμβαση.

Μέσα στην αναπόφευκτη επανάληψη των φάσεων της ζωγραφικής, ο φωβισμός αντιπροσωπεύει τη ζωηρή και χαρούμενη έκρηξη μιας τέχνης συνώνυμης της νεότητας, από καλλιτέχνες παθιασμένους για τον κόσμο και πρόθυμους να μεταφέρουν στο μουσαμά ένα ισχυρό φορτίο αισθήσεων που υλοποιούνται με το χρώμα. Μέσα στη φρεσκάδα της φωβιστικής ζωγραφικής, στην τολμηρή σιγουριά με την οποία φαίνεται να θέλει να αποβάλει όλες τις προηγούμενες εμπειρίες, εδρεύει η δύναμη της ρήξης, η ξέφρενη παρόρμησή της για ανανέωση. ‘Όπως συμβαίνει όμως πάντα στη ροή του πολιτισμού, αφού δεν μπορούμε να σβήσουμε με μια μολυβιά όλα όσα δημιουργήθηκαν στο παρελθόν, ο φωβισμός βυθίζει τις ρίζες του μέσα στα φαινόμενα που προηγήθηκαν. Είναι εύλογο να αναρωτηθούμε αν, χωρίς τον Σερά και τον Σεζάν, χωρίς τον Βανγκόγκ και τον Γκογκέν, οι φωβιστές θα είχαν μπορέσει να βρουν μέσο να εκφραστούν, με ακρίβεια και πληρότητα. Αλλά όποια και να είναι η απάντηση στην ερώτηση αυτή, δεν αφαιρεί τίποτα από την αξία του Matisse και των συντρόφων του, που μέσα στη διάσπαρτη ποικιλομορφία του πολιτισμού του τέλους του 19ου αιώνα, μπόρεσαν να αποκαλύψουν τις πιο υψηλές αξίες και να τις χρησιμοποιήσουν για τη δημιουργία ενός ιδιώματος ουσιαστικά αυτόνομου και νέου για την επίτευξη των στόχων που είχαν θέσει. Αντίθετα με αυτό που ζούμε σήμερα να φανταστούμε, οι πιο διάσημοι ζωγράφοι. αυτοί με τη μεγαλύτερη υπόληψη, οι πιο περιζήτητοι απ τα μουσεία και τους συλλέκτες αρχή του 20ού αιώνα, ήταν αυτοί που πραγματοποιούσαν εκθέσεις στα επίσημα σαλόνια. Οι δάσκαλοι του ιμπρεσιονισμού αντιμετωπίζονταν ακόμα δύσπιστα και φιλύποπτα. Πράγματι. εκείνη την εποχή, που ο μέσος αστός και ο έγκυρος κριτικός δεν έκρυβαν την αμηχανία Τους μπροστά στον Μονέ ή τον Ρενουά ο ιμπρεσιονισμός δεν ήταν μόνο αδιαμφισβήτητο γεγονός για τους και πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες, όπως o Matisse και οι σύντροφοι του ήδη ξεπερασμένος! Και αυτή ήταν η λογική συνέπεια της δουλειάς και των κτήσεων των είκοσι τελευταίων χρόνων του αιώνα. μέσα στα οποία είχαν επιβεβαιωθεί όλοι οι προάγγελοι της τέχνης του καιρού μας. Με τους Φωβιστές και κυρίως με τον Matisse, γεννιέται η καθαρή ζωγραφική, που αποτελεί κόπο. Είναι μια ζωγραφική παράφορη μες στην ευτυχία της ακαταπίεστης ύπαρξής της και υποκείμενη μόνο όχι στους επιστημονικούς αλλά στους ενστικτώδεις νόμους της αρμονίας των χρωμάτων μέσα στη σύνθεση του πίνακα.