ΠΥΛΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Η πύλη κατασκευάστηκε στο βόρειο πλευρό του Προμαχώνα Βιττούρι. Η ανάγλυφη σε μαρμάρινη στρογγυλή πλάκα εικόνα του Αγίου Γεωργίου καβαλάρη, που είχε εντοιχιστεί πάνω από το κεντρικό τμήμα της μνημειακής πρόσοψης, μαρτυρούσε ότι η πύλη ήταν αφιερωμένη στο στρατιωτικό Άγιο. Επειδή οδηγούσε προς το προάστειο του Μαρουλά και το Λοιμοκαθαρτήριο ονομαζόταν επίσης Πύλη του Μαρουλά ή Πύλη του Λαζαρέτο. Η χρονολογία 1565, που υπήρχε χαραγμένη και στις δύο όψεις της, πιστοποιεί ότι το έργο κατασκευάστηκε το διάστημα 1562 - 1566, περίοδο κατά την οποία ο σπουδαίος στρατιωτικός μηχανικός και αρχιτέκτονας Giulio Savognan έδωσε στην οχύρωση του Χάνδακα την οριστική της μορφή.

Η κάτοψη της πύλης του Αγίου Γεωργίου παρουσιάζει ιδιομορφίες σε σχέση με τις άλλες πύλες του φρουρίου. Η έξοδος της πύλης προς τα ανατολικά προάστεια βρίσκεται στη δυτική πλευρά του βόρειου ημικυκλικού τμήματος του Προμαχώνα Βιττούρι. Προς το εσωτερικό της κατασκευής σε απόσταση 5,90 μ. από το θύρωμα, διαμορφώνεται κάτω από τις επιχωματώσεις ένας ευρύς χώρος με κυκλική κάτοψη. Στο χώρο αυτό καταλήγει η θολοσκεπής διάβαση που ξεκινούσε από την είσοδο της πύλης και είχε ισχυρή κλίση, κλίση που προέκυπτε από τη μεγάλη υψομετρική διαφορά των 8,70 μ μεταξύ της εισόδου και εξόδου.

Στην πρόσοψη δόθηκε μνημειακή μορφή. Η σύνθεση αναπτύχθηκε με την τήρηση αυστηρών κατακόρυφων αξόνων συμμετρίας από τους οποίους ο κεντρικός τονίστηκε ιδιαίτερα. Εκεί τοποθετήθηκε η καμαρόσχημη είσοδος που οριοθετούσε δυο προεξέχουσες πλατιές ψευδοπαραστάσεις. Η είσοδος τονίστηκε ακόμη περισσότερο με την προσθήκη μιας κατασκευής με αποκλειστικά διακοσμητικό ρόλο: ιωνικοί κίονες υποβάσταζαν θριγκό, στον οποίο είχε χαραχτεί η χρονολογία 1565. Εκατέρωθεν της κεντρικής εισόδου υπήρχαν δύο χώροι που χρησίμευαν για την αποθήκευση όπλων και πολεμοφοδίων και για την παραμονή της φρουράς. Η είσοδος από την πόλη στους χώρους αυτούς, οι οποίοι επικοινωνούσαν και με κεντρική διάβαση μέσα από τοξωτά ανοίγματα, γινόταν από δυο απλές πόρτες, πάνω από τις οποίες υπήρχαν παράθυρα σε σχήμα έλλειψης. Η προς τα πάνω απόληξη της πρόσοψης διαμορφώθηκε με δυο κεκλιμένα επίπεδα, τα οποία έστεφε ένα γείσο που προεξείχε. Δυο οβελίσκοι ήταν τοποθετημένοι στα άκρα της και πέντε ανάγλυφες πλάκες σε σχήμα κύκλου συμπλήρωναν τη σύνθεση.

Η είσοδος της πύλης του Αγίου Γεωργίου είχε τραγική μοίρα. Κατεδαφίστηκε το 1917, προκειμένου να περάσει από το σημείο που ήταν κατασκευασμένη, η σημερινή Λεωφόρος Δημοκρατίας. Όπως αναφέρει ο Στ. Ξανθουδίδης, "Εν καιρώ νυκτός, βανδαλικώς δια δυναμίτιδος, κατακερματίσθη και διελύθη". Κάποια τμήματα περισυνέλεξε η Εφορεία Αρχαιοτήτων, ενώ το ανάγλυφο του Αγίου Γεωργίου σώθηκε και βρίσκεται στο Ιστορικό Μουσείο της πόλης. Επειδή στο σημείο που είχε κατασκευαστεί η πρόσοψη δεν υπήρχαν στις αρχές του 20ου αι., κατασκευές ή άλλα εμπόδια, είναι βέβαιο ότι η κατεδάφιση θα μπορούσε να αποφευχθεί ευκολότατα, αν απλούστατα ο άξονας της Λεωφ. Δημοκρατίας μετατοπιζόταν κατά λίγα μόνο μέτρα δυτικότερα.

Σήμερα στο χώρο που βρισκόταν η πύλη γίνονται έργα από το Δήμο για να δοθεί πάλι σε χρήση η θολοσκεπής διάβαση. Να μπορούν δηλ.οι πολίτες από την πλατεία Ελευθερίας να κατεβαίνουν στην εξωτερική πύλη που βρίσκεται χαμηλότερα και να βγαίνουν στη Λεωφ. Ικάρου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ