ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΚΟΥ

Χτίστηκε το 1239 στην ανατολική πλευρά της Πλατείας Δημητριακών, σημερινή Πλατεία Ελ. Βενιζέλου. Ήταν τρίκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική με το μεσαίο κλίτος ψηλότερο από τα άλλα. Αποτελούσε την επίσημη Δουκική Εκκλησία του Χάνδακα. Στο νοτιοδυτικό άκρο υπήρχε ψηλό καμπαναριό με ρολόι. Στην κορυφή του κυμάτιζε η φλογοφόρος σημαία του Αγίου Μάρκου. Οι καμπάνες του χτυπούσαν κάθε πρωί για να πάνε οι υπάλληλοι στη δουλειά τους. Στον καιρό του πολέμου σήμαιναν συναγερμό.

Μπροστά στην είσοδο του ναού ο κήρυκας διάβαζε τα δουκικά διατάγματα. Στον Άγιο Μάρκο εκκλησιάζονταν και θάβονταν οι Δούκες που πέθαιναν στο Χάνδακα, όπως οι Δούκες Μαρίνο Μοροζίνι, Μαρίνο Γκραντένγκο και Μάρκο Κόρνερ.

Το αρχικό οικοδόμημα καταστράφηκε με το μεγάλο σεισμό του 1303 και ανοικοδομήθηκε. Το 1508 έπαθε πάλι μεγάλες ζημιές από το σεισμό και επισκευάστηκε ξανά. Οι κίονές του, από πράσινη πέτρα, πιστεύεται πως προέρχονται από ελληνορωμαϊκά μνημεία της Κνωσού.

Μετά την κατάκτηση του Χάνδακα από τους Τούρκους, ο Άγιος Μάρκος παραχωρήθηκε από τον Κιοπρουλή στον Δεφτερδάρ Αχμέτ Πασά, αρχηγό των Οικονομικών και γι' αυτό, στην Τουρκοκρατία ήταν γνωστός με το όνομα Δεφτερδάρ Τζαμί. Οι Τούρκοι κατεδάφισαν το καμπαναριό και στη θέση του έφτιαξαν μιναρέ, που έπεσε με το σεισμό του 1767, όπως αναφέρεται σε τουρκικό έγγραφο. Οι Τούρκοι κατέστρεψαν τις τοιχογραφίες του ναού. Μέχρι το 1915 ήταν τζαμί.

Με την ανταλλαγή πληθυσμών το πήρε η Εθνική Τράπεζα και μετά παραχωρήθηκε στο Δήμο για να χτιστεί στη θέση του Δημοτικό Θέατρο. Τελικά το 1956 ύστερα από σύμβαση του Δήμου και της Εταιρείας Κρητικών Ιστορικών Μελετών, το μνημείο, με τη βοήθεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή, με σκοπό να χρησιμοποιείται ως αίθουσα διαλέξεων, τελετών, εκθέσεων και για παρόμοιες πνευματικές εκδηλώσεις.

Σήμερα χρησιμοποιείται ως Δημοτική Πινακοθήκη.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ