ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ

 

 

 

“’Εν αρχή ην ο μύθος”. Στο Οξφορδιανό Αγγλικό λεξικό δίνεται ο ακόλουθος ορισμός: “Αμιγώς εκ φαντασίας αποτελούμενον ιστόρημα συνήθως περί υπερφυσικά όντα, πράξεις ή γεγονότα εις τα οποία έχει ενσωματωθεί και μία λαοφιλής ιδέα που έχει ληφθεί από τη Φυσική Ιστορία ή από φαινόμενα της Ιστορίας”.

Ο μύθος δεν υπάρχει μόνο για να ερμηνεύονται διαμέσου αυτού κοινωνικά και ψυχολογικά φαινόμενα. Αποτελεί ο ίδιος μιαν αξία αυτή καθ’ αυτή. Δεν ενδιαφέρει τόσο ως τεκμήριο όσο ως ουσία. Αποτελεί μια βασική στάση της ανθρώπινης συνείδησης η οποία τον γεννά για την πλήρωση και ολοκλήρωσή της.

Την εποχή που παρουσιάστηκαν οι μύθοι ο άνθρωπος βρισκόταν στο προλογικό στάδιο του πολιτισμού του. Έτσι ο μύθος τού χρειάζεται για να εκφραστεί, να δώσει απάντηση στα ερωτήματα που τον απασχολούν, να συγκρατήσει στη μνήμη του ό,τι είδε, έζησε, φαντάστηκε και πίστεψε ότι άξιζε να μη λησμονηθεί. Έτσι ο άνθρωπος δημιούργησε τρεις κατηγορίες μύθων: τους αιτιολογικούς για να εξηγήσει και να ερμηνεύσει φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα, τους ιστορικούς για να εξηγήσει και να ερμηνεύσει τους πολέμους και τις εκστρατείες και τους ηρωικούς για να περιγράψουν τη ζωή και τα κατορθώματα των ‘αγαθοποιών’ και ‘υβριστών’ ηρώων.

Ο μύθος του Θησέα ανήκει στους ηρωικούς μύθους και είναι ένας από τους πολλούς μύθους που έχουν πλαστεί για να εξυμνήσουν τους αντρειωμένους.

Ο αντρειωμένος είναι ένας τύπος παγκόσμιος και με αρκετά σταθερό γενικό περίγραμμα: τον ερχομό του στον κόσμο τον προμηνούν σημεία και τέρατα. Μεγαλώνει με υπερφυσική γρηγοράδα και αρχίζει τις παλικαριές του από παιδί ακόμα. Μεγαλόσωμος, με βροντερή φωνή, αδάμαστο κουράγιο, διψά για περιπέτειες. Πιστοί του σύντροφοι το άλογό του και τα όπλα του. Παλεύει με άγρια θηρία και δράκους και ανοίγει πόλεμο με άλλους αντρειωμένους. Στην αποκορύφωση της δύναμής του φτάνει κάποτε να τα βάλει και με τους θεούς και το αμάρτημά του αυτό θα το πληρώσει βαριά. Άλλοτε δοκιμάζει να ανεβεί στον ουρανό και να κατέβει στον Κάτω Κόσμο.

Οι ήρωες του ελληνικού μύθου είναι ωραίοι, ζουν μέσα στο φως και καταφάσκουν τη ζωή έντονα. Δεν διαθέτουν όμως μαγικές δυνάμεις, γι’ αυτό, ό,τι κατορθώνουν το κατορθώνουν με τη μεγάλη φυσική δύναμή τους. Την αλκή του αυτή τη βάζει στην υπηρεσία της ολότητας, είτε με τη στενή της σημασία, της ηρωικής δηλαδή οικογένειας, είτε με την πιο πλατιά, που συμπεριλαμβάνει και όλους τους ανθρώπους της γης. Γιατί ούτε μισάνθρωπος είναι ούτε αδιάφορος για τον αγώνα των κοινών θνητών. Παράδειγμα ο Ηρακλής και ο Θησέας που λύτρωσαν τους ανθρώπους από πλήθος θηρία και τέρατα.

Η ιδιαίτερη σημασία του ελληνικού μύθου είναι ότι μέσα στην υπερχιλίοχρονη εξέλιξή του κατόρθωσε να αναδείξει μια μεγάλη σειρά από ήρωες με υψηλή ανθρωπιά.