ΑναλυτιKA
δ. Η
παρουσίαση του εποπτικού υλικού που είναι για
μάθηση
Στο
στάδιο αυτό ο μαθητής πρέπει να μάθει το Γνωστικό
Αντικείμενο. Για το λόγο αυτό ο δάσκαλος καλείται
να εκθέσει μια σειρά ερεθισμάτων που έχουν ως
στόχο να δραστηριοποιήσουν το μαθητή ώστε να
μάθει το γνωστικό αντικείμενο.
Το
εποπτικό υλικό πρέπει να σχετίζεται άμεσα με το
αντικείμενο της μάθησης και θα πρέπει να παρέχει
ένα σχήμα κωδικοποίησης όπου θα υποβοηθήσει τους
μαθητές να το ενσωματώσουν αποτελεσματικότερα.
Το
υλικό που θα χρησιμοποιήσω θα είναι slides,
διαφάνειες στο διαφανοσκόπιο, φωτοτυπίες που θα
έχω προετοιμάσει και εικόνες στην οθόνη στο
εργαστήριο πληροφορικής. Τα παραπάνω εποπτικά
μέσα είναι καλά να τα χρησιμοποιούμε γιατί οι
μαθητές συγκεντρώνονται καλύτερα, δεν διασπάται
η προσοχή τους από εξωτερικά ερεθίσματα, τους
κινεί το ενδιαφέρον και γενικά τους αρέσει.
Θα
αρχίσω τη διδασκαλία μου, δείχνοντας στα παιδιά
έναν γεωγραφικό χάρτη σε διαφάνεια στο
διαφανοσκόπιο (βλ.
εποπτικό υλικό, εικόνα 2.0), όπου θα
απεικονίζονται οι προστατευόμενες φυσικές
περιοχές της Ελλάδας, όπως οι Εθνικοί Δρυμοί και
οι Υδροβιότοποι. Στη συνέχεια θα του πω
«Παρατηρήστε το χάρτη και βρέστε τους Εθνικούς
Δρυμούς και τους Υδροβιότοπους της Πατρίδας
μας». Τα παιδιά αφού παρατηρήσουν τον χάρτη στον
οποίο έχουν προσημειωθεί οι διάφορες
γεωγραφικές περιοχές, ότι αφορά τους Εθνικούς
Δρυμούς και τους Υδροβιότοπους. Έπειτα θα τις
δείχνω μια – μια τις περιοχές ονομάζοντας κάθε
φορά την μεγάλη πόλη που βρίσκεται κοντά στον
Εθνικό Δρυμό και αντίστοιχα στον Υδροβιότοπο.
«Τι
παρατηρήσατε στο χάρτη; Ότι ο κίνδυνος να χάσουμε
τα δάση μας, τις λίμνες μας τις καθαρές είναι
μεγάλος;». Τα παιδιά θα απαντήσουν σύμφωνα με
αυτά που βλέπουν, ότι ήδη έχουμε ένα μεγάλο
πρόβλημα και ότι στα περισσότερα γεωγραφικά
σημεία της Ελλάδας υπάρχει ανάλογα μια
προστατευμένη περιοχή.
Θα
τους ρωτήσω μετά «Γιατί καλείται το Κράτος να
προστατέψει αυτές τις περιοχές;». Η πιθανή
απάντηση που θα πάρω από τους μαθητές θα είναι
ότι εάν δεν λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα το
πρόβλημα θα επεκταθεί περισσότερο. Αφού τελειώσω
μετά από αυτήν την διαφάνεια, θα μοιράσω
φωτοαντίγραφα στους μαθητές που θα
καταλογίζονται, ποιοι Υγροβιότοποι και ποιοι
Εθνικοί Δρυμοί είναι υπό προστασία και πόση
συνολικά έκταση στρεμμάτων είναι (βλ. εποπτικό
υλικό, εικόνα 4.0).
Θα
συνεχίσω με την ερώτηση «Ποια είναι τα αίτια που
προκαλούν την αναγκαιότητα του Κράτους να
προστατέψουν τους Εθνικούς Δρυμούς και τους
Υδροβιότοπους;». Προτού μου απαντήσουν τα παιδιά
θα τους δείξω ένα ντοκιμαντέρ (video)
με περιγραφή από την WWF με
τίτλο «Ποιοι καταστρέφουν το φυσικό μας
περιβάλλον» το οποίο διαρκεί 5 λεπτά και 25
δευτερόλεπτα, και δείχνει καμένα δάση,
περιγράφει το παράνομο κυνήγι, χρήση
δηλητηριασμένων δολωμάτων «επιβλαβή», εμπόριο
και συλλογή σπάνιων ειδών. Μετά τη λήξη του video
(ντοκιμαντέρ) θα είναι σε θέση οι μαθητές να μου
απαντήσουν «σοκαρισμένοι» ότι ο άνθρωπος είναι
σε μεγάλο ποσοστό που προκαλεί αυτή την
καταστροφή.
Παρακάτω
θα πω στα παιδιά να δουν την διαφάνεια (και θα την
πάρουν σε φωτοτυπία) την είδηση που έγραφε μια
εφημερίδα και να την σχολιάσουμε (βλ. εποπτικό υλικό,
εικόνα 1.0). Αφού διαβαστεί από τα παιδιά το
πιθανόν σχόλιό τους σε γενικές γραμμές θα είναι
ότι όλοι μπορούμε να προσφέρουμε στην προστασία
της φύσης.
Θα
ρωτήσω τα παιδιά στη συνέχεια «Τι μηνύεται γι’
αυτά τα ζώα (ανεξαρτήτως κατηγορίας) και σε τι
κατάσταση βρίσκονται αυτά τα οποία ζουν σε
αυτούς τους Εθνικούς Δρυμούς ή Υδροβιότοπους;». Η
πιθανή απάντηση των παιδιών θα είναι ότι
παράλληλα με την καταστροφή αυτών των περιοχών
κινδυνεύουν να εξαφανιστούν και μερικά ζώα που
ζουν στις συγκεκριμένες περιοχές. Π.χ. ένας
μαθητής μπορεί να αναφέρει ότι αν καεί ένα δάσος
τα πουλιά τα συγκεκριμένα δεν έχουν άλλη
κατοικία (βιότοπο), οπότε θα αναγκαστούν να
μετακομίσουν, που αυτό σημαίνει ο θάνατός τους ή
πάρα πολύ δύσκολες συνθήκες ζωής.
Προκειμένου
να δειχθεί ότι το ίδιο συμβαίνει και στις
θαλάσσιες περιοχές του Ελλαδικού χώρου (δηλαδή,
εκτός Δρυμών και Υδροβιότοπων), θα τους κάνω το
εξής ερώτημα: «Τι νομίζεται ότι δεν πρέπει να
συμβαίνει το ίδιο και σε άλλες περιοχές του
Ελλαδικού χώρου, εκτός στεριάς, δηλαδή σε
θαλάσσιες περιοχές;». Πιθανή απάντηση των
παιδιών θα είναι ότι εκεί υπάρχει η ίδια
κατάσταση , π.χ. όταν πετάμε απόβλητα στις
θάλασσες, όταν χρησιμοποιούμε δηλητηριασμένα
δολώματα (βλ. εποπτικό
υλικό, εικόνα 5.0).
Για
να καταλάβουν την ουσία του αρχικού προβλήματος,
όπως προσβολή Εθνικών Δρυμών, Υδροβιότοποι,
Μολυσμένες θαλάσσιες περιοχές και την σημασία
ύπαρξης αυτών των ζώων, τα οποία ζουν στις
συγκεκριμένες περιοχές, θα τους δείξω με
διαφάνεια και φωτοαντίγραφα που θα μοιράσω στους
μαθητές (βλ. εποπτικό υλικό, εικόνα 5.0), ώστε να
επισημανθεί η αλυσίδα της διατροφής και η
ιδιαίτερη σημασία στην ύπαρξη ενός ζώου και όλα
αυτά σε σχέση με τον άνθρωπο.
Έτσι θα
τους ρωτήσω: «Θα συμφωνούσατε σύμφωνα με την
εικόνα ότι εάν λείψει ένα ζώο από την τροφική
αλυσίδα, ότι χαλάει όλη η ισορροπία του
περιβάλλοντος και εάν υπάρξουν πολλές τέτοιες
ανισορροπίες θα κινδυνέψει η ύπαρξη μερικών
ζώων;» Μερικές πιθανές απαντήσεις θα είναι: «Εάν
λείψει ένα ζώο από την τροφική αλυσίδα θα έχει
πρόβλημα να ζήσει το άλλο το ζώο, που τρέφεται από
αυτό, και εάν γίνει αυτό σε πολλά είδη ζώων θα
λείψει η τροφή μερικών ζώων, οπότε θα κινδυνέψει
η ζωή του.
Κατόπιν
θα τους δώσω σε φωτοαντίγραφα έναν πίνακα για τα
ζώα, τα οποία κινδυνεύουν αυστηρά και αυτά που θα
εξετάσουμε εμείς σε κατηγορίες χωρισμένες σε: ερπετα,
πουλια, θηλαστικα. Εδώ το παιδί θα μπορεί να
δει σε ένα σχεδιάγραμμα (βλ. εποπτικό υλικό, εικόνα 1.0) με ποια
ζώα συγκεκριμένα θα ασχοληθεί κατά Ομοταξία,
τάξη, και είδος. Έτσι αποσαφηνίζεται το πεδίο με
το οποίο θα εργαστούμε στην τάξη.
Εδώ μπορούμε να ρωτήσουμε τους μαθητές, όσον αφορά της κατηγορίες των ζώων: «Τι είναι ερπετά, πουλιά, θηλαστικά;». Τα παιδιά θα θυμηθούν από τις προηγούμενες τάξεις αυτές τις ορολογίες και θα απαντήσουν αντίστοιχα.