Στη φάση της δευτερογενούς κοινωνικοποίησης, της κοινωνικοποίησης δηλαδή έξω από τα πλαίσια της οικογένειας, ξεχωριστή θέση παίρνει η σχολική κοινωνικοποίηση, που έχει πρωταρχική σημασία για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου και την κοινωνική του τοποθέτηση. (1)

Τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή φάση, και στο πλαίσιο του σχολείου, συντελείται η λεγόμενη “πολιτική ένταξη” (Enkulturation), η οικειοποίηση δηλαδή της πολιτιστικής κληρονομιάς και των πολιτιστικών αξιών. (2)

Το σχολείο θεωρείται, λοιπόν, φορέας μετάδοσης πολιτιστικών στοιχείων, φορέας αναπαραγωγής μιας δεδομένης κοινωνικής κληρονομιάς. Ως θεσμός, λοιπόν, μπορεί να επιδρά άμεσα ή έμμεσα στη διαμόρφωση των πολιτικών στάσεων, ιδεών και αξιών των μαθητών καθώς και στη μελλοντική τους πολιτική συμπεριφορά. (3)

Το συντηρητικό στοιχείο αυτής της διαπίστωσης αίρεται, εφόσον η γνώση μεταβιβάζεται, όχι μόνο ως αποτέλεσμα, αλλά ως τρόπος ενέργειας, “τέχνης” και “τεχνικής” ως μέσον δραστηριότητας σε έναν τομέα. (4)

Μια τέτοια ενεργητική προσέγγιση θα επιδιώξουμε με τη δειγματική διδασκαλία (σχέδιο διδασκαλίας) πάνω στο μύθο του Προμηθέα, βοηθώντας τα παιδιά ν’ ανιχνεύσουν και να δημιουργήσουν νέα γνώση.

Οι όροι “κοινωνικοποίηση” και “πολιτική κοινωνικοποίηση” σχετίζονται άμεσα με τις έννοιες του κοινωνικού και πολιτικού ανθρώπου. Ο homo politicus εκδηλώνει “πολιτική συμπεριφορά”, εμφανίζει “πολιτική συμμετοχή” και έχει σχέση με την “οργάνωση της ανθρώπινης κοινωνίας και τη διαμόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας”. Κοινωνικοποίηση και πολιτική κοινωνικοποίηση είναι διαδικασίες μιας συνεχούς και δυναμικής αλληλεπίδρασης ατόμου κοινωνίας.

Ειδικότερα η πολιτική κοινωνικοποίηση σχετίζεται με τις αντιδράσεις, προδιαθέσεις, γνώσεις και αξιολογήσεις που αναπτύσσονται στο πολιτικό πεδίο με τη διαμόρφωση συμβόλων και κανόνων της υπάρχουσας κουλτούρας. Αφορά τις στάσεις, τις αξίες και την πολιτική συμπεριφορά, τις ιδεολογίες, τη συμμετοχή και τον πολιτικό προσανατολισμό των ατόμων. Συνδέεται, δηλαδή, με τη μύηση του ατόμου στη λεγόμενη πολιτική κουλτούρα και τη διαμόρφωση της πολιτικής του ταυτότητας ή του πολιτικού του χαρακτήρα. (5)

Στην παρούσα εργασία εξετάζουμε ένα τέτοιο κοινωνικό και πολιτιστικό σύμβολο, έτσι όπως αυτό προβάλλεται από το μύθο του Προμηθέα και των ανάλογων μύθων των Αττάρ, Έα, Άγνι, Λόκι. Οι μύθοι αυτοί εμφανίζονται στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Ευρασίας.

Η εξέταση των μύθων αφορμάται από το γεγονός ότι μελέτες υποστηρίζουν ότι ορισμένοι πολιτικοί προσανατολισμοί των ενηλίκων μπορούν να αρχίσουν να δημιουργούνται κατά την παιδική ηλικία, καθώς επίσης και ορισμένες από τις βασικές τους δεσμεύσεις ως προς το πολιτικό γίγνεσθαι. Η συσχέτιση ειδικότερα της ανάπτυξης του “πολιτικού εγώ” με την πολιτική κοινωνικοποίηση και τη συμβολή της οικογένειας και του σχολείου κατά την παιδική ηλικία έχει ιδιαίτερα τονιστεί από τους ερευνητές.

Άλλες πάλι μελέτες υποστηρίζουν τη σημασία της πολιτικής κοινωνικοποίησης των παιδιών μέσα από γνώσεις που σχετίζονται με διάφορες όψεις των πολιτικών πραγμάτων, όπως πρόσωπα που ασκούν εξουσία, εθνικά σύμβολα, εθνική ταυτότητα, διεθνή πολιτικά γεγονότα, πόλεμος και ειρήνη κ.ά.

Κάποιες, όπως εκείνες του Hahn, υπογραμμίζουν την αξία και τη σημασία της ανάπτυξης θετικών στάσεων απέναντι σε διαφορετικές κουλτούρες με τη συμμετοχή των παιδιών σε οργανωμένες δραστηριότητες.

Άλλες, όπως του Mc Clain και των συνεργατών του, συνδέουν την πολιτική κοινωνικοποίηση με τη γνώση για τις εκλογικές διαδικασίες, το ενδιαφέρον για τις εκλογές, την πολιτική πληροφόρηση, του κυβερνητικούς κλάδους, τις προεκλογικές εκστρατείες, τα χαρακτηριστικά των ηγετών. Τα πολιτικά κόμματα, την ιστορία του τόπου, την εκτίμηση της εθνικής κληρονομιάς κάθε λαού, το συμβολισμό της σημαίας κ.λ.π. (6)

Έτσι με στόχο την ανάπτυξη ενός “ευρωπαίου” αλλά και “παγκοσμίου πολίτη” εξετάσαμε το πολιτιστικό πρότυπο των Προμηθέα, Λόκι, Αττάρ, Έα, Άγνι, συμμεριζόμενοι τις εξής αναγκαιότητες που επισημαίνει η Π. Καλογιαννάκη - Χουρδάκη στην έρευνα “΄Ελληνες μαθητές του Δημοτικού Σχολείου και πολιτική κοινωνικοποίηση”.

• Να δοθεί έμφαση στην εκπαίδευση που στοχεύει στη διεθνή συνεργασία και κατανόηση των λαών, με την ανάπτυξη θεμάτων, όπως ανθρώπινα δικαιώματα, χώρες και κουλτούρες, διεθνείς οργανισμοί κ.λ.π.
• Να στοχεύσουμε στην ανάπτυξη της ιδέας για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας και καθολικής εκπαίδευσης, μιας disciplinae universalis, για τη διαμόρφωση της ταυτότητας του παγκοσμίου πολίτη.
• Να προωθήσουμε υγιή συναισθήματα απέναντι στην έννοια της εθνικής ταυτότητας του καθενός, αλλά και στην κοινή ευρωπαϊκή και παγκόσμια ταυτότητα που σκοπό θα έχει τη διαμόρφωση θετικών στάσεων απέναντι στην πατρίδα αλλά και τα άλλα έθνη, ανάπτυξη δηλαδή μιας πραγματικά εθνο/ευρω/κοσμοαντίληψης. (7)