ΚΕΡΑΜΙΚΗ

Αγγείο οι αρχαίοι έλεγαν κάθε δοχείο που φτιαχνόταν από πηλό, από ξύλο, από πέτρα, από γυαλί και από μέταλλο.

Τα αγγεία τα χρησιμοποιούσαν για να μεταφέρουν και να φυλάγουν στερεά, όπως τις τροφές τους, αλλά κυρίως υγρά, όπως το νερό τους, το γάλα, το κρασί τους, ακόμα και τα αρώματα.

Μη νομίζεις όμως πως οι αρχαίοι είχαν τα αγγεία του σε τόση εκτίμηση όση τα έχουμε εμείς σήμερα, που τα τοποθετούμε στις προθήκες των μουσείων και τα καμαρώνουμε. Γι’ αυτούς αποτελούσαν αντικείμενο καθημερινής χρήσης, όπως οι δικές μας κανάτες, τα μπουκάλια και τα βαρέλια. Μόνο που οι τεχνίτες τους φρόντιζαν αντί να παράγουν άχαρα βιομηχανικά προϊόντα όπως τα σημερινά, να βάζουν όλη τους την τέχνη και καλαισθησία, ακόμα και στα καθημερινά αντικείμενα.

Τα αγγεία κάθε εποχής ξεχωρίζουν εύκολα από τα αγγεία των άλλων εποχών. Η μορφή τους εξαρτάται από τα εργαλεία που διαθέτει ο αγγειοπλάστης και από τη μόδα της εποχής, το τι δηλαδή θεωρείται ωραίο και σπουδαίο σ’ αυτά τα χρόνια. Έτσι στη:

  1. Νεολιθική εποχή: τα αγγεία κατασκευάζονταν στο χέρι και ψήνονταν σε υπαίθρια φωτιά. Τα σχήματά τους είναι απλά και μερικές φορές χαράζουν πάνω τους γραμμές.

  2. Πρωτομινωική εποχή: ο αργοκίνητος τροχός έφτασε στην Κρήτη στο τέλος αυτής της περιόδου και τα αγεεία τώρα είναι αρκετά στρογγυλά. Σχεδόν όλα τους είναι μαύρα, καπνισμένα και μοιάζουν πολύ με ξύλινα.

  3. Μεσομινωική εποχή: τα αγγεία τώρα κατασκευάζονται σε τροχό και είναι αρκετά λεπτά. Στη διακόσμησή τους χρησιμοποιείται

  4. Υστερομινωική εποχή: σ’ αυτήν την περίοδο η διακόσμηση των αγγείων είναι παρμένη από τη φύση˙ φυτά, άνθη, ψάρια, χταπόδια και πουλιά το αγκαλιάζουν και το ομορφαίνουν.

  5. Γεωμετρική εποχή: ο αγγειοπλάστης τώρα διακοσμεί τα αγγεία του χρησιμοποιώντας το χάρακα και τον διαβήτη, σχεδιάζοντας πολλούς κύκλους τον ένα μέσα στον άλλο, τρίγωνα, ρόμβους και άλλα γεωμετρικά σχέδια.

  6. Κλασσική εποχή: εδώ τα διακοσμητικά θέματα είναι παρμένα από τη μυθολογία, Οι ήρωες και οι Θεοί διατηρούν το πορτοκαλί χρώμα του πηλού ενώ ότι υπάρχει πίσω τους σκεπάζεται με μαύρο χρώμα (ερυθρόμορφα). Η αντίθετη χρωματική κάλυψη των αγγείων με μαύρο χρώμα τις μορφές και ερυθρό το φόντο, δημιουργεί τα μελανόμορφα αγγεία.

Γνωρίζεις όμως ότι για το χρωματισμό των ερυθρόμορφων και μελανόμορφων αγγείων ο αγγειοπλάστης δεν χρησιμοποιούσε χρώμα. Απλά χρησιμοποιούσε διαφορετικής σύστασης πηλό για το φόντο και άλλο για τις παραστάσεις. Κατά την διάρκεια τώρα του ψησίματος στο φούρνο, άλλοτε έδινε αρκετό οξυγόνο (οξειδωτική ατμόσφαιρα) και άλλοτε ρίχνοντας στη φωτιά βρεγμένα άχυρα, λιγόστευε το οξυγόνο (αναγωγική) με αποτέλεσμα το διαφορετικό χρωματισμό του αγγείου.

Ίσως και να το ξέρεις ότι πήλινα αντικείμενα και ιδιαίτερα αγγεία, παράγονται μέχρι και σήμερα. Στο νομό μας έχουμε το χωριό Θραψανό, που πολλοί από τους κατοίκους του ασχολούνται με την κεραμική.