ΜΥΡΤΟΣ
Πύργος
Στην ανατολική πλευρά του ποταμού Μύρτου και απέναντι από το χωριό Μύρτο, πάνω στο λόφο του Πύργου ανασκάφτηκε το 1969-70 από τον G. Cadogan, ένας σημαντικός μινωικός οικισμός που άκμασε περισσότερο στα νεοανακτορικά χρόνια. Στην κορυφή του λόφου βρισκόταν ένα μικρό ανάκτορο (αναφέρεται και ως έπαυλη), όμοιο με των Γουρνιών, με εξαίρετη θέα και αξιόλογη αρχιτεκτονική.
Στη νότια πλευρά του μικρού ανακτόρου απλώνεται μια πλακόστρωτη αυλή, στην οποία υπήρχε μια ΜΜ κτιστή δεξαμενή νερού, που καταχώστηκε όταν κατασκευάστηκε η αυλή. Ένας πομπικός δρόμος διασχίζει την αυλή παράλληλα με την πρόσοψη του μεγάρου. Η νότια πρόσοψη του κτιρίου έχει χτιστεί με πελεκητές πέτρες. Δύο κίονες και ένας πεσσός στήριζαν ένα εξώστη στον όροφο. Η κύρια είσοδος είναι στη ΝΔ. γωνία. Σε ένα ιερό βρέθηκαν περίεργα σωληνωτά σκεύη, αξιόλογα πήλινα αγγεία, σφραγίδες και μια πινακίδα σε Γραμμική Α γραφή. Η έπαυλη-μικρό ανάκτορο είχε και άλλα σπουδαία αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως ένα θρονίο από αλάβαστρο.
Φούρνου Κορυφή
Στη νότια παραλία της Ιεράπετρας, πάνω στην κορυφή και στην πλαγιά. ενός ψηλού λόφου που βλέπει στο Λιβυκό πέλαγος βρίσκεται ο προανακτορικός μινωικός οικισμός ανασκάφτηκε το 1968-69 οπό τον P. Warren, που δημοσίευσε την ανασκαφή το 1974.
Στην πρώτη φάση ο οικισμός είχε μικρή έκταση και περιλάμβανε λίγα δωμάτια ακανόνιστα κτισμένα. Στη δεύτερη φάση ο οικισμός καλύπτει, ακόμη μεγαλύτερη έκταση. Ουσιαστικά αποτελεί αδιάσπαστο σύνολο ακανόνιστων κτιρίων και δωματίων, με στενά περάσματα ανάμεσα τους. Οι τοίχοι είναι κτισμένοι κυρίως με πέτρες, αλλά και με πλίνθους και είχαν κόκκινο επίχρισμα. Ένα από τα κτίρια ήταν ιερό, στο οποίο βρέθηκε η περίφημη "Θεά της Μύρτου". Σε ένα άλλο δωμάτιο βρέθηκαν κεραμικοί τροχοί. Από τα κινητά ευρήματα αναφέρονται πολλές δεκάδες πήλινων αγγείων των ρυθμών Κουμάσας και Βασιλικής, χάλκινα εγχειρίδια, σφραγίδες, λίθινα εργαλεία κ.ά. Ο οικισμός καταστράφηκε στο τέλος της δεύτερης προανακτορικής περιόδου και η θέση δεν κατοικήθηκε ξανά.