ΓΟΥΡΝΙΑ

Πάνω στο χαμηλό λόφο Γουρνιά στο μυχό του κόλπου Μεραμπέλου, Δ. από την Παχεία Άμμο, δίπλα στο δρόμο προς Ιεράπετρα - Σητεία, έχει ανασκαφτεί μια μινωική πόλη με ένα μικρό ανάκτορο, από την H. Boyd της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Αποστολής το 1901-1904. Συμπληρωματικές έρευνες στα νεκροταφεία έκανε ο Κ.Δαβάρας το 1972.

Είναι το πληρέστερα ανασκαμμένο μινωικό οικιστικό σύνολο.

Δρόμοι ακτινωτοί και περιφερειακοί εξασφαλίζουν την κυκλοφορία σ' όλους τους τομείς της μικρής πόλης. Τα σωζόμενα τμήματα των σπιτιών είναι τα ισόγεια και έχουν μικρούς χώρους. Οι πιο μεγάλες αίθουσες ήταν στον όροφο. Τα σπίτια ήταν κλιμακωτά τοποθετημένα στη Δ. και Α. πλαγιά του λόφου. Ήταν εφοδιασμένα με διάφορες εγκαταστάσεις για Βιοτεχνικές δραστηριότητες.

Στην κορυφή του λόφου στο κέντρο της μικρής πόλης ήταν το ανάκτορο του τοπάρχη.

Νότια από αυτό μια πλατεία θεωρήθηκε Αγορά για τους κατοίκους του οικισμού. Το μικρό ανάκτορο μιμείται μερικά στοιχεία των μεγάλων, όπως την κατασκευή με μεγάλους πελεκητούς λίθους της δυτικής και νότιας πρόσοψης. Μια μικρή αυλή στα δυτικά είναι λιθόστρωτη.

Στη δυτική πτέρυγα υπάρχουν παράθυρα, άνδηρα και λουτρό καθώς και αποθήκες. Στο κέντρο είναι μια μεγάλη αίθουσα με πολύθυρα και διάδρομο. Η ΝΑ. είσοδος του ανακτόρου είχε σχήμα Γ, με τρία σκαλοπάτια πλατιά που θυμίζουν τους "θεατρικούς χώρους". Μια μεγάλη επίπεδη πλάκα έχει κοιλότητες που θυμίζουν κέρνο.

Τα νεκροταφεία σώζονται ανατολικά από το φυλάκιο του αρχ. Χώρου, ορθογώνια ταφικά κτίρια που δείχνουν την ακμή του οικισμού ήδη στην 3η χιλιετία.

ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ