1. “ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ ΤΗΣ Μ. ΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΛΑΧΟΜΠΟΓΔΑΝΙΑΣ”, 1797

(α. “Η Προκήρυξη”, β. “Τα δίκαια του ανθρώπου”,

γ. “Το Σύνταγμα”, δ. “Το Θούριο”).

Α. “Η Προκήρυξη” ερχόταν να σαλπίσει το συναγερμό της Λευτεριάς, απευθυνόταν σε όλους τους κατοίκους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, “ όσους στενάζουν υπό την δυσφορωτάτην τυραννίαν του οθωμανικού βδελυρωτάτου δεσποτισμού”, σε χριστιανούς και μουσουλμάνους, “χωρίς ξεχωρισμόν θρησκείας”, και τους καλούσε να ανατρέψουν το τυραννικό καθεστώς του σουλτάνου και να εγκαθιδρύσουν ένα καθεστώς δημοκρατίας και ελευθερίας. Ερχόταν να διακηρύξει σε όλη την ανθρωπότητα την ιερότητα των απελευθερωτικών του σκοπών, “να εκβοήση μεγαλοφώνως ενώπιον πάσης της Οικουμένης με βροντώδη κραυγήν τα ιερά και τα άμωμα δίκαια” ενός λαού , που ορκίστηκε να συντρίψει τις αλυσίδες του, να εγείρη ανδρίως τον καταβεβαρημένον τράχηλον του και, ενοπλίζοντας εμμανώς τους βραχίονάς του με τα άρματα της εκδικήσεως και της απελπισίας”, να καταλύση την τυραννίαν του σουλτάνου, “εναγκαλιζόμενος την πολύτιμον Ελευθερίαν των ενδόξων προπατόρων του….”.

Η διεκτραγώδηση των δεινών της τυραννίας φτάνει σε εξάρσεις δραματικού μεγαλείου και πάθους : “ Ουρανέ ! εσύ είσαι ο απροσωπόληπτος μάρτυς των τοιούτων κακουργημάτων ….Ήλιε ! εσύ βλέπεις καθημερινώς τα τοιαύτα θηριώδη τολμήματα….. Γη ! εσύ ποτίζεσαι αδιακόπως από τα ρείθρα των αθώων αιμάτων …..”.

 

Ο Ρήγας ρίχνει το σπόρο της ελευθερίας.

 

 

 

 

 

 

Β΄. “Τα δίκαια του ανθρώπου” προτάσσονται κατά τα γαλλικά πρότυπα , προσαρμοσμένα στα πλαίσια του ελλαδικού χώρου ή καλύτερα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη και περιέχει 35 γενικά άρθρα .

Αναπτύσσονται στην αρχή τα “φυσικά δίκαια” των ανθρώπων, “τα οποία δεν έχει την άδεια να τους τα αφαιρέσει κανένας επί της γης. Τα φυσικά δίκαια είναι: 1) Ισότητα : “όλοι οι άνθρωποι κατά φυσικόν λόγο είναι ίσοι” ισότητα μεταξύ τους άσχετα αν είναι χριστιανοί ή μουσουλμάνοι, ισότητα απέναντι των Νόμων.

2) Η Ελευθερία ατομική και εθνική, ελευθερία σκέψης, θρησκευτικών πεποιθήσεων, ελευθερία συγκεντρώσεων.

  1. Η Προσωπική ασφάλεια, η “σιγουρότης” και η “διαφέντευσις” των Νόμων “εναντίον της καταθλίψεως και της δυναστείας των διοικητών”.
  2. Το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.

Καταργείται η δουλεία και αγοραπωλησία ανθρώπων.

Θεσπίζεται ότι “ όλοι χωρίς εξαίρεσιν έχου χρέος να ηξεύρουν γράμματα”. Αλλά η Πολιτεία έχει χρέος να καταστήση σχολεία εις όλα τα χωρία δια τα αρσενικά και θηλυκά παιδιά”.

Κηρύσσεται σεισάχθεια για όλα τα παλιά χρέη, “όπου εχρεωστούντο, παρθέντα προ πέντε χρόνων, και εις αυτό το διάστημα επληρώνετο διάφορον (τόκος) εις τους δανειστάς”. Όλα αυτά τα χρέη “η παρούσα Διοίκησις τα αναιρεί” (αρθρ.35).

Τη σεισάχθεια συνοδεύει σειρά ολόκληρη μέτρων κοινωνικής προνοίας και εθνικής αλληλεγγύης (αρθρ.21, 34 κ.α.).

Τέλος μετά την απαρίθμηση των δικαιωμάτων του πολίτη, αναγνωρίζεται ότι “Το να αντιστέκεται κάθε πολίτης, όταν τον καταθλίβουν και τον αδικούν, είναι αποτέλεσμα των άνω ρηθέντων δικαίων του” (αρθρ. 33 ). Αλλ’ αν η αντίσταση κατά της βίας και της αδικίας είναι “δικαίωμα” του ελευθέρου πολίτη, η φυσική προέκταση του, η επανάσταση για την κατάλυση της τυραννίας, δεν ανήκει μόνο στα “δικαιώματα” αλλά και στις “υποχρεώσεις των ελευθέρων” πολιτών.

Η μεγαλειώδης αυτή διακήρυξη κλείνει με το άρθρο 35, που κορυφώνει τα φυσικά δικαιώματα του ανθρώπου στο υπέρτατο πατριωτικό καθήκον των πολιτών: “Όταν η Διοίκησις βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούη τα παράπονα του, το να κάμη τότε ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επαναστασιν, και να αρπάξη τα άρματα και να τιμωρήση τους τυράννους του, είναι το πλέον ιερόν από όλα τα δίκαια του, και το πλέον απαραίτητον από όλα τα χρέη του”.

Γ.΄ “Το Σύνταγμα” αναφέρεται στην οργάνωση και τη λειτουργία του πολιτεύματος, τον καθορισμό και τις αρμοδιότητες των εξουσιών. Από τα 124 άρθρα του Συντάγματος, τα περισσότερα ακολουθούν, σχεδόν κατά γράμμα τα γαλλικά πρότυπα , ιδιαιτέρως όμως αξίζει να προσεχθούν οι χαρακτηριστικές τροπολογίες και προσθήκες που επέφερε ο Ρήγας, για να τα προσαρμόση στις συνθήκες του καιρού του και του τόπου του.

Οραματίζεται ένα ελεύθερο κράτος που θα διαδεχθεί τη Σουλτανική Αυτοκρατορία σ’ όλο το χώρο της ελληνικής ακτινοβολίας, από το Δούναβη μέχρι “των Μεσογείων Νήσων” κι από την Αδριατική και το Ιόνιο ως τη Μικρά Ασία, που θα ονομαστεί “Ελληνική Δημοκρατία”.

“ Η Ελληνική Δημοκρατία ” είναι μια και αδιαίρετος μόνο που περιλαμβάνει στους κόλπους της, διάφορα γένη και θρησκείες.

“ Ο Αυτοκράτωρ λαός (= ο αυτεξούσιος, ο κυρίαρχος λαός) είναι όλοι οι κάτοικοι του βασιλείου (= του κράτους ) τούτου, χωρίς εξαίρεσιν θρησκείας και διαλέκτου, Έλληνες, Αλβανοί, Αρμένηδες, Τούρκοι και κάθε άλλο γένος ”.

Αισιόδοξος στις προβλέψεις του, ελπίζει, την 1η Μαΐου του1798 έξι μόλις μήνες μετά την αναχώρηση του από τη Βιέννη, να διενεργήσει στην ελεύθερη επικράτεια της χώρας τις πρώτες συναθροίσεις για την ανάδειξη εθνικής αντιπροσωπείας (αρθρ.20 και 32).

“ Η Κήρυξις των Δικαίων του Ανθρώπου και η Νομοθετική αυτή Πράξις να χαραχθεί επάνω εις χάλκινας πλάκας και να στέκεται εις τον τόπον της συναθροίσεως του Νομοδοτικού Σώματος . Να γένουν τοιαύτα αντίτυπα και να στηθούν εις όλας τας πόλεις και χωρία της Δημοκρατίας, εις τα μεσοχώρια, όπου κάθεν ώραν να βλέπη κάθε πολίτης εις τι συνίσταται ο ατίμητος θησαυρός της φίλτατης ελευθερίας του ”. Αυτό είναι το τελευταίο άρθρο – εντολή και παρακαταθήκη του Συντάγματός του (άρθρο 124).

Ένα παράρτημα στο τέλος του Συντάγματος καθορίζει τη σημαία της Ελληνικής Δημοκρατίας, το εθνόσημο, τη στολή των ελλήνων στρατιωτών κ.α.

Το έντυπο συμπληρωνόταν στο τέλος με τους στίχους του “ Ως πότε παλληκάρια !….”.

 

 

" Ο Ρήγας ψάλλων το Θούριο ".

 

 

 

 

 

 

Δ΄. “ Το Θούριο ” δεν ήταν απλά ένα επαναστατικό τραγούδι, αλλά μια ανοιχτή επαναστατική προκήρυξη, προσκλητήριο δυνάμεων και πρόγραμμα ενεργειών, σύνθημα επαναστατικού συναγερμού για όλη την τουρκοκρατούμενη Βαλκανική και εγγύς Ανατολή.

  1. “ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΕΓΚΟΛΠΙΟ ” (α΄. Εγχειρίδιο της τέχνης του πολέμου και Στρατιωτικοί Κανονισμοί κατά τον Στρατάρχην Khevenhuller, β΄. “ Δημοκρατική Διοίκησις ”, γ΄. “ Δύο Επαναστατικά Τραγούδια ”.

α΄. Εγχειρίδιο της τέχνης του πολέμου και Στρατιωτικοί Κανονισμοί κατά τον Στρατάρχην Khevenhuller. Ήταν ένα Εγκόλπιο με στρατιωτικούς κανονισμούς.

β΄. “ Δημοκρατική Διοίκησις ” Πιθανότατα , είχε επίσης γαλλικό πρότυπο. Αν η επισήμανση του προτύπου είναι ορθή, τότε είμαστε σε θέση να ξέρουμε και την ελληνική απόδοση της Δημοκρατικής αυτής κατήχησης:

γ΄. “ Δύο Επαναστατικά Τραγούδια ” Ήταν πολεμικά εμβατήρια στο σκοπό της γαλλικής Καρμανιόλας :

 

Κεντρική σελίδα------------- Πίσω----------------------------- Μπροστά

----------------------------------------------