ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΜΦΥΛΙΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

« Έτσι λοιπόν εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου επικράτησε κάθε είδος κακότητας στον ελληνικό κόσμο, ...»

(μετάφρ. βιβλ.3ο, κεφ. 82, 1)

ΣΧΟΛΙΑ :

Σε όλο το κεφάλαιο 83 του 3ου βιβλίου ο Θουκυδίδης μας δίνει τα αποτελέσματα των πολέμων και ιδιαίτερα των εμφυλίων. Το φαινόμενο που παρατηρείται είναι η διάλυση και η αποσύνθεση στις συνειδήσεις ανθρώπων και κρατών που ασκεί η βία του πολέμου και ιδιαίτερα ενός εμφυλίου. Οι φτωχοί και οι πρόσφυγες πεθαίνουν πιο γρήγορα. Οι νεκροί και οι ετοιμοθάνατοι στοιβάζονται ο ένας πάνω στον άλλο. Ζωντανοί και νεκροί βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Οι νεκροί θάβονται από τους συγγενείς τους με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας χωρίς αυτό να θεωρείται ιεροσυλία. Η επιθυμία για γρήγορο κέρδος γίνεται όλο και πιο έντονη, ούτε ο φόβος των Θεών αλλά ούτε οι νόμοι των ανθρώπων τους συγκρατούν.

Στο θέαμα ότι όλοι πεθαίνουν χωρίς διάκριση, δεν υπάρχει αίσθηση ευσέβειας. Πιστεύοντας πως όλοι θα πεθάνουν η αδικία κυριαρχεί αφού δεν θα υπάρχει κανένας για να δώσει λόγο για τις πράξεις του.

Όλοι θεωρούν ότι η τιμωρία, που κρέμεται πάνω από το κεφάλι τους ήταν βαρύτερη από κάθε άλλη κι έπρεπε, πριν την υποστούν, να χαρούν κάπως τη ζωή.