ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ

«για την προσωπική όμως ανάδειξη κι επιβολή, καταπώς ξεχωρίζει καθένας σε κάτι προτιμιέται στα δημόσια αξιώματα, πιο πολύ γιατί είναι ικανός παρά γιατί τον ανέδειξε ο κλήρος· ούτε πάλι κάποιος από φτώχεια, κι ενώ μπορεί να κάμει κάτι καλό στην πολιτεία, εμποδίζεται από την ασήμαντη κοινωνική του θέση».

(μετάφρ. βιβλ. 2ο, κεφ. 37, 1)

Η αξιοκρατία, οι ίσες ευκαιρίες στην κατάληψη αξιωμάτων, αποτελεί βασική αρχή του δημοκρατικού πολιτεύματος. Είναι πολύ σημαντικό το ότι στην κατάληψη των αξιωμάτων βασικό ρόλο παίζουν οι ατομικές ικανότητες, το προσωπικό κύρος, η «αρετή». Η αρετή αυτή έχει διαφορετικό χαρακτήρα από ό,τι στα αριστοκρατικά ή ολιγαρχικά καθεστώτα, γιατί στηρίζεται όχι στην ευγενική καταγωγή ή την οικονομική δύναμη, αλλά στις ατομικές ικανότητες και το κύρος. Είναι φανερή η προσπάθεια του Περικλή να συνδυάσει την ισότητα και την αξιοκρατία, για να δείξει πως στην Αθήνα αυτή την εποχή η δημοκρατία εξασφαλίζει την επιλογή των αξιών και ικανών στα αξιώματα.

Φανερό είναι ότι την εποχή αυτή το γνώρισμα των ανθρώπων δεν είναι η υψηλή κοινωνική τάξη ή η αριστοκρατική καταγωγή, αλλά το κύριο γνώρισμα είναι οι προσωπικές ικανότητες, το κύρος και η αξίωση που χαρακτηρίζουν έναν οποιασδήποτε κοινωνικής τάξης Αθηναίο πολίτη.