ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΖΩΑ ΣΗΜΕΡΑ

 

aetos1.jpg (57247 bytes)
Το τέλος μιας επιτυχημένης προσπάθειας της "Ομάδας Περίθαλψης Πουλιών".

wpe33940.gif (66140 bytes)
''Πλατώνι'', ένα στενά ενδημικό είδος ελαφιού της Ρόδου. Από το πλατυκέρατο αυτό είδος έχουν απομείνει μόνο 50 άτομα .

 

Το πιο πρόσφατο όμως νομικό κείμενο για την προστασία των ειδών είναι η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 43 του 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της πανίδας και χλωρίδας.

Σύμφωνα με την οδηγία αυτή, για να προστατευθεί ένα είδος, πρέπει να προστατέψουμε το χώρο που ζει, φωλιάζει, τρέφεται ή αναπαράγεται.

Στην οδηγία όμως δεν καλύπτονται πολλά απ’ τα ενδημικά σπάνια κι απειλούμενα είδη και υποείδη ψαριών του γλυκού νερού. Στα ασπόνδυλα έχει επίσης πολλές ελλείψεις κάλυψης. Υπολογίζεται ότι η Ελλάδα έχει 30.000 - 50.000 είδη ασπόνδυλων απ’ τα οποία 5.000 στενά ενδημικά της Ελλάδας.

Για την εφαρμογή της οδηγίας ήδη έχει γίνει (μετά από τεράστια οργανωμένη προσπάθεια) πρόταση για ένταξη στο «δίκτυο φύση 2000» 300 περιοχών που πρέπει να προστατευθούν. Σε δεύτερο στάδιο θα γίνουν ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες για κάθε μια απ’ αυτές τις περιοχές και θα διαμορφωθούν ειδικά διαχειριστικά σχέδια με την ελπίδα η φύση της πατρίδας μας να έχει καλύτερη μοίρα στο μέλλον.

Το πρώτο ελληνικό νομοθέτημα που αναφέρει συγκεκριμένα είδη που να προστατευθούν είναι το Προεδρικό Διάταγμα 67 του 1981 "περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της ερεύνης επ' αυτών". Αυτό το Π.Δ. ισχύει και σήμερα και αναφέρει 236 είδη ζώων (56 θηλαστικά, 39 ερπετά, 10 αμφίβια, 26 ψάρια και 105 είδη ασπόνδυλων), για τα οποία απαγορεύεται ο φόνος ή η απόπειρα φόνου, η κακοποίηση, ο τραυματισμός, η κατοχή, η σύλληψη, η ταρίχευση και η εξαγωγή. Δεν ήταν όμως εύκολο να εφαρμοστεί γιατί δεν αναφέρει ποινή για τους παραβάτες και τα ονόματα των ειδών είναι μόνο στα λατινικά, με αποτέλεσμα να μην είναι πάντα όλοι οι αρμόδιοι σίγουροι στους ελέγχους για τα ευρήματά τους και να αυτοσχεδιάζουν στην επιβολή της ποινής.

 

 

Ευαισθητοποίηση

Καμιά προσπάθεια δεν μπορεί να έχει ελπίδα χωρίς τη νέα τάση για ευαισθητοποίηση του κοινού.

Ακόμη και οι οργανωμένες προσπάθειες περίθαλψης άγριων ζώων στη χώρα μας με σκοπό την επανένταξή τους στο φυσικό περιβάλλον, που πρωτοξεκίνησαν στη Θεσσαλονίκη το 1984 από την « Ομάδα Περίθαλψης Άγριων Πουλιών», δεν θα είχαν καμιά ελπίδα ουσιαστικής προστασίας της πανίδας χωρίς την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης.

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να γίνει ενημέρωση για το τι σημαίνει εξαφάνιση ενός είδους. Σε δεύτερο στάδιο πρέπει να γνωρίζουμε γιατί μειώνονται οι αριθμοί ενός είδους και τον τρόπο ζωής του, τις συμπεριφορές του και τις συνήθειές του, ώστε να γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει για να προστατευτεί.

Στο επίπεδο πρόβλεψης κινδύνου κάποιου είδους έχει γίνει ένα σημαντικό βήμα: η κατάρτιση ενός καταλόγου απειλούμενων ειδών σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, που δυστυχώς αφορά μόνο τα σπονδυλόζωα και τα φυτά.

Τα δυο κόκκινα βιβλία, των απειλούμενων σπονδυλόζωων και των απειλούμενων φυτών, εκδόθηκαν με τη συνεργασία της Ελληνικής Ζωολογικής και της Ορνιθολογικής Εταιρείας.

Στο ερώτημα γιατί να προστατευτεί ακόμα κι ένα μικρό αλλά σπάνιο έντομο μπορούμε να πούμε: όλες οι μορφές ζωής κι όχι μόνο ο άνθρωπος έχουν δικαίωμα ζωής στον πλανήτη μας. Άλλωστε ο άνθρωπος μαζί με τους άλλους οργανισμούς εξελίχθηκε κι όχι μόνος.

- Κάθε φυτικό ή ζωικό είδος παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ζωής. Όλοι είναι απαραίτητοι για τη λειτουργία του οικοσυστήματος γη.

- Κάθε φυτικό ή ζωικό είδος φέρει ένα μοναδικό γενετικό απόθεμα που μπορεί να φανεί χρήσιμο ή σωτήριο για τη ζωή του ανθρώπου κάποια στιγμή και αποτελεί κεφάλαιο πραγματικό και υποθήκη για το μέλλον.

Μαζί με την καταπολέμηση της άγνοιας και την ευαισθητοποίηση του κοινού, ώστε να μη λειτουργεί ως εν δυνάμει ή απλός καταστροφέας, δέσμιος μικροοικονομικών συμφερόντων, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην καταπολέμηση της γραφειοκρατίας μαζί με την ολιγωρία και την καθυστέρηση που συνεπάγεται από τους κρατικούς φορείς.

Τέλος, όταν η φύση φαίνεται ν’ αδυνατεί και κάποιο είδος κινδυνεύει άμεσα, επιτακτική είναι η ανάγκη διατήρησης και αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία με σκοπό την επανεισαγωγή του στη φύση, όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την αύξησή του και την « εκμετάλλευσή» του. Έτσι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος διάσωσης του κρητικού αγριμιού θεωρείται η επανεισαγωγή του στον Ψηλορείτη και τη Δίκτη με ταυτόχρονη «εκμετάλλευση», ώστε να εγκαταλειφθεί η αιγοτροφία που είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την επιβίωση του ζώου αυτού. Μια άλλη αξιοποίησή του θα είναι και ο οικοτουρισμός, καθώς έγινε και μ’ άλλες περιοχές μ’ απειλούμενα είδη, όπως η Αλόννησος με τις φώκιες ή το Νυμφαίο με τις αρκούδες, όπου συρρέουν πολλοί επισκέπτες.

Ας ελπίσουμε ότι με οργανωμένες και ορθολογικές προσπάθειες θα παραδώσουμε στα παιδιά μας τη φύση, όπως οι ίδιοι κληρονομήσαμε από τους γονείς μας.