ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ PROJECT ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Α.τ.Κ. ΣΤΟ                                  2^Ο  ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1997-98

 ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Κατά το σχολικό έτος 1997-98 το σχολείο μας και πιο συγκεκριμένα η Στ2΄ συμμετείχε στο πρόγραμμα «Αγωγή του Καταναλωτή» για δεύτερη συνεχή χρονιά. ΄Έχοντας την πείρα της προηγούμενης χρονιάς – τα ίδια παιδιά συμμετείχαν και στο περσινό πρόγραμμα – φέτος το πρόγραμμα εξελίχθηκε πιο ομαλά, με περισσότερη ευκολία, πιο διεισδυτική διάθεση, περισσότερη φαντασία και πρωτοβουλία των μαθητών.

Αρχή και στόχος μας ήταν ότι δουλεύοντας το θέμα δεν θα αρκεστούμε αποκλειστικά σε μια στείρα μετάδοση γνώσεων αλλά θα γίνει προσπάθεια για ευαισθητοποίηση των μαθητών πάνω σε ζητήματα κατανάλωσης, θα τους ενθαρρύνει να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και πληροφορίες ώστε να αναπτύξουν κριτική στάση και συνείδηση απέναντι στα καθιερωμένα ή και επιβαλλόμενα καταναλωτικά πρότυπα και να αντιληφθούν αλλά και να κάνουν πράξη τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές.

Οι τρεις (3) βασικές αρχές που στηρίχθηκε η διδακτική διαδικασία ήταν :

1.      Δίνοντας έναυσμα για τη γνώση και όχι τη γνώση αυτή καθεαυτή. Μαθαίνοντας δηλαδή τα παιδιά πώς να μαθαίνουν και έτσι να έχουν ενεργή συμμετοχή στη διαδικασία της μάθηση.

2.      Εμπειρίες και βιώματα των  παιδιών πρέπει να χρησιμοποιηθούν δημιουργικά και να ληφθούν υπόψη στην εκπαιδευτική διαδικασία.

3.      Ο δάσκαλος στη σύγχρονη εκπαιδευτική και κοινωνική πραγματικότητα είναι διαμεσολαβητής της γνώσης.

Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε προκείμενου να γίνουν πράξη τα παραπάνω ήταν η μέθοδος project η οποία έχει σαν στόχο τα παιδιά να μάθουν ένα αντικείμενο μέσα από την ερευνητική διαδικασία σε τρία στάδια

1.       ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ – ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

2.       ΕΦΑΡΜΟΓΗ – ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

3.      ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Ο χρόνος που διατέθηκε, βρέθηκε παίρνοντας μία ώρα από το ωρολόγιο πρόγραμμα, την ώρα της  σχολικής ζωής, που συνήθως γινόταν συζητήσεις για την πορεία των ομάδων εργασίας, ανατροφοδότηση, σχεδιασμός κλπ.

Επίσης έγινε εκμετάλλευση και των υπολοίπων ωρών του ωρολογίου προγράμματος όταν υπήρχαν θέματα που μπορούσαν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του προγράμματος(διαθεματική προσέγγιση). Η περισσότερη δουλειά όμως έγινε σε συγκεντρώσεις που γινόταν τα απογεύματα και τα Σαββατοκύριακα .

Εντάχθηκαν όλα τα μαθήματα στο πλαίσιο δράσεων, Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσικά, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Γεωγραφία, Ιστορία, Αισθητική Αγωγή και Μουσική. Όπου μας δινόταν η ευκαιρία και η αφορμή προεκτείναμε τη συζήτηση και στην κατανάλωση κι αν Δε μας δινόταν τη δημιουργούσαμε εμείς πχ. προβλήματα στα Μαθηματικά εκτός βιβλίου που έλυναν οι μαθητές είχαν θέμα και προβληματισμούς από την κατανάλωση προϊόντων, αγαθών και υπηρεσιών.

Ας έρθουμε όμως να εξετάσουμε πιο αναλυτικά τα στάδια εφαρμογής του προγράμματος.

Α. ΣΤΑΔΙΟ :

Ευαισθητοποίηση- σχεδιασμός

Δεν χρειάστηκε να καταβληθεί πολύ προσπάθεια για την ευαισθητοποίηση των μαθητών για θέματα κατανάλωσης μια κι αυτό είχε γίνει την προηγούμενη χρονιά.

Η επιλογή του θέματος η αλήθεια είναι ότι μας προβλημάτισε περισσότερο όμως φέτος. Τα παιδιά πιο ώριμα σε θέματα κατανάλωσης έφεραν πολλές προτάσεις και η επιλογή ήταν δύσκολη. Μας έβγαλε από τη δύσκολη θέση όμως μια απόφαση του Συλλόγου των δασκάλων που απαγόρευε να παίζουν οι μαθητές μπαλάκι στα διαλείμματα στην αυλή του σχολείου. Με αφορμή αυτό το γεγονός αποφασίσαμε να ασχοληθούμε φέτος με το παιχνίδι και πιο συγκεκριμένα με «το παιχνίδι ως πολιτιστικό και καταναλωτικό αγαθό». Συγχρόνως θα προσπαθούσαμε να δώσουμε και λύση στο πρόβλημα που παρουσιάστηκε. Τι παιχνίδια θα παίζανε τα παιδιά την ώρα του διαλείμματος.

Μετά την επιλογή του θέματος συζητήθηκαν και τέθηκαν οι στόχοι του προγράμματος:

1.       Να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές απέναντι στην ποιότητα, τη συσκευασία και τη διαφήμιση των παιχνιδιών.

2.      Να σταθούν κριτικά απέναντι στη διαφήμιση και να την απομυθοποιήσουν. Να γνωρίσουν μέσα – μεθόδους και τεχνικές διαφήμισης.

3.      Να μάθουν να διαβάζουν και να ελέγχουν την ετικέτα .

4.      Να καλλιεργηθεί η οικολογική τους συνείδηση.

5.      Να κάνουν ορθή διαχείριση των χρημάτων τους.

6.      Να γνωρίσουν τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές και πως μπορούν να τα διεκδικήσουν.

7.      Να αξιολογήσουν και να καταλάβουν τις συγκρούσεις συμφερόντων εμπόρων - διαφημιστών – καταναλωτών.

8.      Να κατανοήσουν την αξία των παιχνιδιών ως πολιτιστικό προϊόν.

Πριν μοιραστούν τα θέματα και γίνει ο σχεδιασμός της πορείας που θα ακολουθούσαμε βγήκαμε στην αγορά. Πήγαμε σε παιχνιδάδικα, σε Σούπερ Μάρκετ, σε μαγαζιά με ηλεκτρονικά παιχνίδια και παρατηρήσαμε την αγορά όχι  πλέον μόνο ως καταναλωτές ( τυφλοί μάλιστα τις περισσότερες φορές) αλλά ως ερευνητές, παρατηρητές.

Τα παιδιά παρατήρησαν, ρώτησαν, συζήτησαν, σχολίασαν τους άλλους ανθρώπους την ώρα που ψώνιζαν. Πήραν απαντήσεις πολλές και διάφορες για το λόγο που ψώνιζαν τα συγκεκριμένα παιχνίδια. Γέμισαν απορίες, ερωτηματικά, ανησυχίες μα και πολλή όρεξη και δίψα για να εμβαθύνουν στο θέμα, να μάθουν περισσότερα και να ερευνήσουν .

Στο σχεδιασμό της πορείας του προγράμματος αποφασίσαμε:

1.      Να συνεχίσουμε την έκδοση της εφημερίδας μας : «Τα ποντικάκια της αγοράς» που θα ασχολείται περισσότερο με την παρουσίαση των θεμάτων και ερευνών που θα κάνουν οι ομάδες εργασίας καθ’όλη τη διάρκεια του προγράμματος.

2.      Έκδοση αφίσας και τρίπτυχου με οδηγίες – προτάσεις – επισημάνσεις.

3.      Έρευνα που δεν θα έμενε μόνο στα στενά πλαίσια του σχολείου μας για τη στάση γονέων και παιδιών στο θέμα παιχνίδι, με ερωτηματολόγια.

4.      Έρευνα και έκθεση για τα παιχνίδια παλαιοτέρων εποχών που τώρα έχουν ξεχαστεί. Συνεργασία με το ΚΑΠΗ

5.      Ανταλλαγή παιχνιδιών μεταξύ των παιδιών του σχολείου μας.

6.      Ομιλίες από ανθρώπους σχετικούς στα θέματα κατανάλωσης (Διευθυντής τμήματος Εμπορίου κλπ.).

7.      Λειτουργία περιπτέρου της Unicef όπου θα πουλάμε τα παιχνίδια της .

8.      Λογοτεχνικό βήμα στη τάξη μας για να δούμε και το βιβλίο  ως παιχνίδι και διασκέδαση.

9.      Επισκέψεις σε Ρ/Σ και τηλεόραση. Δημιουργία διαφημιστικών μηνυμάτων με οδηγίες για θέματα κατανάλωσης.

Β  ΣΤΑΔΙΟ

Εφαρμογή – παρουσίαση

Δουλέψαμε σε ομάδες των 2-4 παιδιών ή και ατομικά. Μοιράστηκαν τα θέματα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις των παιδιών και ξεκίνησε το σημαντικότερο μέρος του προγράμματος.

Το επόμενο βήμα ήταν η δημιουργία ενός ερωτηματολογίου σχετικά με τις προτιμήσεις των παιχνιδιών που έχουν τα παιδιά, τι προσέχουν όταν αγοράζουν ένα παιχνίδι, από πού επηρεάζονται κλπ. Το δώσαμε  στους μαθητές των Ε΄- Στ΄τάξεων του σχολείου μας και συγχρόνως το στείλαμε και σε πολλά  άλλα σχολεία σε όλη την Ελλάδα.

Τελικά πήραμε απαντήσεις από 420 παιδιά και το αποτέλεσμα ήταν πραγματικά αποκαλυπτικό.

Ξεκινήσαμε τη λειτουργία περιπτέρου της UNICEF στο διάδρομο του σχολείου μας με τεράστια επιτυχία και πολλά έσοδα. Μια πρόταση για την αγορά παιχνιδιών.

Προσπαθώντας να δώσουμε και μια άλλη διάσταση στο παιχνίδι ως πολιτιστικό αγαθό ασχοληθήκαμε με τη συλλογή παραδοσιακών παιχνιδιών. Ψάξαμε και βρήκαμε τι σημαίνει το παιχνίδι σε διάφορους λαούς.Πήραμε συνεντεύξεις από ηλικιωμένους ανθρώπους . Έγινε έκθεση με παραδοσιακά παιχνίδια στο σχολείο μας.

Για την Ημέρα του Καταναλωτή στις 15 Μαρτίου ετοιμάσαμε έντυπο υλικό, αφίσα και ενημερωτικά φυλλάδια και βγήκαμε έξω από το σχολείο μας να ενημερώσουμε τον κόσμο σχετικά με την αγορά παιχνιδιών και τι πρέπει να προσέχουν.

Πήγαμε σε άλλα σχολεία και προσπαθήσαμε να περάσουμε το μήνυμα της Αειφόρου κατανάλωσης στα παιδιά.

Επισκεφθήκαμε το Νομάρχη, τον Δήμαρχο και καταλήξαμε στο Ρ/Σ «ράδιο Λασίθι 92,3 FM» όπου  και συμμετείχαμε σε ζωντανή ραδιοφωνική εκπομπή – συζήτηση με θέμα την παγκόσμια ημέρα του καταναλωτή.

Στην προσπάθειά μας για καλύτερη ενημέρωση των μαθητών του σχολείου μας καλέσαμε τον Δ/ντή του  τμήματος Εμπορίου και μας μίλησε σχετικά με τα δικαιώματα που έχουμε ως καταναλωτές.

Γ΄ ΣΤΑΔΙΟ

Αξιολόγηση

Ερχόμαστε λοιπόν στο 3^ο στάδιο, ίσως και το πιο δύσκολο. Την αξιολόγηση του προγράμματος.

Θα παρατηρήσουμε αν οι μαθητές είναι ικανοί :

·        Να διαβάζουν, να αναγνωρίζουν , να ξεχωρίζουν σήματα, ετικέτες, σύμβολα κλπ.

·        Να αντιλαμβάνονται τις απόρρητες τεχνικές πειθούς της διαφήμισης.

·        Να επιλέγουν σωστά τα παιχνίδια τους σύμφωνα πάντα με το συμφέρον τους, όχι μόνο το οικονομικό αλλά και το ψυχοπαιδαγωγικό.

·        Να διακρίνουν και να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους εάν η ποιότητα των  προϊόντων και αυτά που υπόσχονται στις διαφημίσεις δεν ανταποκρίνονται στο περιεχόμενο.

·        Να καλλιεργήσουν οικολογική συνείδηση.

·        Τέλος  να δούμε κατά πόσο πείσαμε άλλα παιδιά, δασκάλους και γονείς.

Τα συμπεράσματα τα δικά μου από την εφαρμογή του προγράμματος στην τάξη μου, βγήκαν μέσα από την παρατήρηση της συμπεριφοράς των παιδιών στο σχολείο και στο σπίτι τους με τη βοήθεια των γονέων τους. Συνοψίζονται ως εξής :

1.      Τα παιδιά κρίνουν τις διαφημίσεις, έχουν ξεφύγει ως ένα βαθμό από το στάδιο του παθητικού  δέκτη και προσπαθούν να ξεχωρίσουν τις παραπλανητικές διαφημίσεις.

2.      Όταν ψωνίζουν παιχνίδια κοιτάζουν πάντα τις οδηγίες και την ετικέτα γενικά.

3.      Πριν αποφασίσουν τι παιχνίδι θα αγοράσουν ,  βλέπουν , σκέφτονται ,   ψάχνουν και μετά αγοράζουν.

4.      Αγοράζουν αυτό που τους αρέσει και όχι ό,τι τους προσφέρουν .

5.      Έχουν καταλάβει πως λειτουργεί το κύκλωμα της αγοράς.

6.      Στην αυλή του σχολείου παίζουν με διάφορα παιχνίδια που καλλιεργούν τη φαντασία τους.

7.      Δεν πείθονται εύκολα από μια ωραία συσκευασία .

8.      Νιώθουν περισσότερη αυτοπεποίθηση με τις γνώσεις και τις εμπειρίες που απέκτησαν και φαίνεται να έχουν περάσει στο στάδιο του συνειδητοποιημένου καταναλωτή ή τουλάχιστον ανοίξαμε το δρόμο προς αυτό.