ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΡΗΤΙΚΗ  ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ   ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ

Η   ΙΣΤΟΡΙΑ  ΤΟΥ  ΑΡΓΑΛΕΙΟΥ

Α. ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ   ΑΝΑΦΟΡΕΣ  ΓΙΑ ΤΟΝ   ΑΡΓΑΛΕΙΟ

Στα Ομηρικά έπη, αναφέρεται ως  Ιστός (ραψωδία   Η΄΄ Πηνελόπη-Μνηστήρες) .Η Θεά Εργάνη αναφέρεται ως προστάτιδα θεά της υφαντικής τέχνης,και απεικονίζεται σε αγγειογραφιες να υφαίνει σ`αργαλειό. Η ιστορία του αργαλειού ,αρχίζει από τα μέσα της 7ης χιλιετίας .

Ο πρώτος  αργαλειός αποτελούνταν από δύο ξύλινους πασσάλους καρφωμένους στο χώμα .Νήματα τεντώνονταν

μεταξύ των πασσάλων ,ενώ άλλα νήματα περνούσαν ανάμεσά τους σε ορθές γωνίες. Ο πρόγονος του σημερινού ,χρονολογείται από το 1500 π.χ.

Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ  ΤΟΥ ΑΡΓΑΛΕΙΟΥ.

Σπιτικό εργαλείο για την ύφανση υφαντών ,κιλιμιών,μάλλινων υφασμάτων,βαμβακερών,λινών,μεταξωτών,κ.λ.π.

Είναι γνωστός ως ΄'αντί' ,(Χειμάρα),η 'αντιάς'(Χίος),η 'τελάρο'(Στερεά),η 'αργαστήρι'(Θεσσαλία), η 'ανυφανταριό'(Κρήτη) κ.λ.π.Διαθέτει πολλά εξαρτήματα ,καθένα με τη δική του χρήση.Τα αντιά, το διασίδι,το στημόνι΄,το χτένι,οι μίτοι,τα ποδαρικά,η σαίτα, κ.λ.π.

Ο  Κρητικός αργαλειός ,η αργαστήρι, είναι κατασκευασμένος από ειδικούς τεχνίτες ,με   ξύλο κυπαρισσιού, που αφθονεί από αρχαίων χρόνων στη Κρήτη.

Γ. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ  ΤΟΥ ΑΡΓΑΛΕΙΟΥ.

Η βασική αρχή λειτουργίας ενός αργαλειού,η οποία σε γενικές γραμμές είναι η ίδια για όλα τα είδη αργαλειών είναι η εξής:Στο πίσω κάτω μέρος του μηχανήματος είναι τοποθετημένος οριζόντια ο κύλινδρος πάνω στον οποίο είναι περιτυλιγμένα τα νήματα του στήμονα, τα οποία αφού τανυσθούν με τη βοήθεια ενός άλλου κυλίνδρου παραλληλου προς τον πρώτο και τοποθετημένου πάνω από αυτόν ,διαχωρίζονται σε δύο ,τρείς η περισσότερους κλάδους και περνάνε μέσα από τις οπές που έχουν στο μέσο τους τα λεγόμενα μιτάρια, τα οποία είναι κατακόρυφοι ράβδοι ,τοποθετημένοι εγκάρσια προς την κατευθυνση των νημάτων.Κατόπιν ακολουθεί το στάδιο της ύφανσης η οποία γίνεται με τη βοήθεια του νήματος της κρόκης που περιέχεται στη σαϊτα,που είναι τοποθετημένη ανάμεσα στους κλάδους των νημάτων του στήμονα μετά την έξοδό τους από τα μιτάρια,και αφού αυτά περάσουν από το λεγόμενο κτένι,το οποίο είναι μια διάταξη που βοηθάει σημαντικά στην κανονική διευθέτηση των νημάτων του στήμονα, προτού αυτά διασταυρωθούν με τα νήματα της κρόκης για την κατασκευή του υφάσματος.Το ύφασμα που προκύπτει μετά την ύφανση τυλίγεται σ`έναν ειδικό οριζόντιο κύλινδρο τοποθετημένο στο εμπρός κάτω μέρος του μηχανήματος,αφού πρώτα τανυσθεί με τη βοήθεια ενός άλλου κυλίνδρου τοποθετημένου ψηλότερα.