Σελίδα 7 από 106

3ο ΘΕΜΑ: Η θερμότητα ως μορφή ενέργειας.

Πειράματα
1. Η θερμότητα ρέει...

Ερωτήσεις

Κατασκευές
1. Ας κάνουμε ένα μπουκάλι θερμόμετρο.

Γνωρίζετε ότι...

Εισαγωγή

Ποια όμως η διαφορά μεταξύ θερμού και ψυχρού; Η διαφορά βρίσκεται στην κίνηση των ατόμων του σώματος. Τα άτομα κινούνται προς κάθε κατεύθυνση με απίστευτη ταχύτητα συγκρουόμενα μεταξύ τους και με τα όρια του χώρου που τα περιβάλλει. Όσο ταχύτερη είναι η κίνησή τους τόσο μεγαλύτερη κινητική ενέργεια έχουν και τόσο θερμότερο είναι το σώμα.

Αλήθεια τι είναι θερμότητα ;

Είναι άραγε θερμότητα μια ουσία που μπορούμε να την ζυγίσουμε ή να την μετρήσουμε; Προϋπάρχει σ' ένα σώμα; Πως δημιουργείται;

Όλοι ξέρουμε το φαινόμενο της τριβής δύο σωμάτων. Αν τρίψουμε τα χέρια μας τον χειμώνα που είναι κρύα αυτά ζεσταίνονται. Οι πρωτόγονοι άνθρωποι για να ανάψουν φωτιά έτριβαν ξύλα (γι' αυτό ταύτιζαν την θερμότητα με την φωτιά). Αν προσπαθήσουμε να ανοίξουμε μια τρύπα με ένα τρυπάνι σ' ένα μέταλλο, πολύ γρήγορα θα διαπιστώσουμε ότι το μέταλλο ζεσταίνεται, γι' αυτό αναγκαζόμαστε να το ψύχουμε συνεχώς με λάδι ή νερό ή αέρα.

Τι είναι λοιπόν αυτό που αυξάνεται όταν τρίβουμε δύο σώματα, έτσι ώστε τελικά να θερμαίνονται;

Με την τριβή αυξάνεται η κινητική ενέργεια των μορίων με αποτέλεσμα να αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματος, δηλ. το σώμα περικλείει περισσότερη ενέργεια - θερμότητα. Φυσικά σήμερα δεν τρίβουμε ξύλα για να ανάψουμε φωτιά προκειμένου να παράγουμε θερμότητα. Ανάβουμε το γκάζι ή ανοίγουμε το μάτι της κουζίνας, οπότε η καύση του αερίου (χημική ενέργεια) ή η ηλεκτρική ενέργεια αντίστοιχα θα μας δώσουν θερμότητα.

Θερμότητα είναι η ενέργεια που περικλείει ένα σώμα εξ αιτίας της "χαοτικής κίνησης" των σωματιδίων που το αποτελούν.